“MS’in nedeni bulundu!”
“MS’in çaresi bulundu!”
Meğer MS’in sebebi bağırsaktaki iki bakteriymiş!
Son haftalarda bu tarz başlıkları birçok haber sitesinde, sosyal medya platformlarında görmüş olabilirsin. Özellikle Almanya’da yürütülen bir bilimsel araştırma, sosyal medyada “MS’in nedeni bulundu” gibi sansasyonel yorumlarla hızla yayıldı. Peki bu haberler ne kadar doğru? MS ile yaşayan kişileri bu konuda neler bekliyor?
Araştırmanın Gerçek Hikayesi: Aynı Genler, Farklı Hastalıklar
Multiple sclerosis and gut microbiota: Lachnospiraceae from the ileum of MS twins trigger MS-like disease in germfree transgenic mice—An unbiased functional study adlı çalışma, Almanya Münih’teki Ludwig-Maximilian Üniversitesi Klinik Nöroimmünoloji Enstitüsü liderliğinde, 81 tek yumurta ikizini kapsayan bir MS ikiz kohortuyla yürütüldü. Bu ikiz çiftlerden birinde MS varken, diğeri sağlıklıydı. Araştırmacılar bu yaklaşım sayesinde genetik ve çevresel değişkenlikleri minimuma indirerek MS’e özel mikrobiyal farklılıkları daha sağlıklı analiz edebildi.
İnce bağırsağın son kısmı olan ileum’dan alınan mikrobiyota örnekleri, tamamen mikropsuz (germ-free) özel farelere nakledildi. Bu fareler, genetik olarak MS-benzeri nörolojik hastalık geliştirmeye yatkındı.
Sonuçlar dikkat çekici:
- MS’li bireylerden alınan bakterilerle kolonize edilen farelerde, sağlıklı ikizlerden alınanlarla karşılaştırıldığında daha yüksek oranda MS-benzeri hastalık gelişti.
- Dişi fareler, erkek farelere kıyasla hastalık gelişimine daha yatkındı.
- Özellikle Lachnospiraceae ailesine ait iki bakteri öne çıktı: Eisenbergiella tayi ve Lachnoclostridium
Çalışmayı yürüten araştırmacılar şu notları düşmüşler:
“Our results implicate two Lachnospiraceae members… as likely responsible for an increased incidence of disease.”
Türkçesi: “Bulgularımız, Lachnospiraceae ailesine ait iki üyenin hastalık gelişimini artırmaktan muhtemelen sorumlu olduğunu gösteriyor.”
Peki MS’in Nedeni Gerçekten Bulundu mu?
Hayır. Bu çalışmada yalnızca belirli bakterilerin MS gelişimiyle ilişkili olabileceği gösterildi. Nedensellik kanıtlanmış değil. Ayrıca:
- Çalışma yalnızca sınırlı sayıda insan örneğinden alınan bakterilerin farelerde oluşturduğu etkiye dayanıyor.
- İnsan bağırsağındaki mikrobiyom, yaşam tarzı, diyet, ilaç kullanımı ve coğrafya gibi birçok faktörden etkileniyor.
- Fare modeli MS’in karmaşıklığını tam olarak yansıtmaz.
Çalışmayı yürüten araştırmacılar şu notu da düşmüşler:
Our studies are still in a pilot and proof-of-concept phase… these may not be the only organisms with this capability. Future studies applying similar strategies will provide a more complete picture.”
Türkçesi: “Çalışmalarımız hâlâ pilot ve kavram kanıtlama aşamasındadır… bu yeteneğe sahip tek organizmalar bunlar olmayabilir. Benzer stratejilerin uygulanacağı gelecekteki çalışmalar daha tamamlayıcı bir tablo sunacaktır.”
Yani kısacası, şu anda “MS’in nedeni bu bakterilerdir” demek için henüz erken olduğunu söyleyebiliriz.
MS ile Yaşayanlar Bu Haberden Ne Anlamalı?
Bu araştırma, mikrobiyomun MS üzerindeki etkisini anlamak için önemli bir adım. Ancak hemen bir “çare” ya da “tedavi” anlamına gelmiyor. Yine de bazı önemli çıkarımlar yapılabilir:
MS’li Bireyler İçin Öneriler:
- Bağırsak sağlığına dikkat edin. Dengeli ve lif açısından zengin beslenin. Lifli gıdalar, fermente besinler, dengeli bir diyet mikrobiyomu olumlu etkileyebilir. Bir beslenme uzmanından bu konu hakkında yardım alabilirsiniz.
- Probiyotik ve prebiyotik takviyelerini hekiminize danışarak kullanın.
- Bu çalışma hemen uygulanabilir bir “tedavi” anlamına gelmez.
- Güncel araştırmaları takip edin, ama özellikle “Nedeni bulundu”, “Çaresi bulundu” tarzı iddialara temkinli yaklaşın.
- Bilimsel haberleri her zaman uzman hekiminizle, nöroloğunuzla değerlendirin.
Sonuç: Önemli Bir Sonuç, Ama Abartıya Yer Yok
Bu çalışma, MS’in nasıl ortaya çıktığına dair ipuçları sunan bir çalışmadır. Mikrobiyomun bağışıklık sistemi üzerindeki etkisini gösteren çalışmalar arttıkça, gelecekte mikrobiyotayı hedef alan tedaviler gündeme gelebilir. Ancak bugün için elimizde kesin bir neden ya da çözüm olduğunu söylemek mümkün değil.
Bilim zaman ister. Bu çalışmaya dayanarak “nedeni bulundu”, “çözümü bulundu” demek, bilimi değil, heyecanı besler. MS’in karmaşıklığını anlamak sabır, dikkatli analiz ve çok yönlü yaklaşım gerektirir. MS sürecinizi yönetmek için nöroloğunuz ve ekibiyle iletişimde kalmaya devam edin.