Hastalık tanısı almadan ve aldıktan sonra bilişsel kapasitemizi artırmak ve maksimum beyin gücüne ulaşmak elimizde!
Beyindeki patolojilerin bilişsel anlamda klinik yansımalarını en aza indiren, geciktiren ya da sınırlayan iyileşme kapasitesini bilişsel kapasite olarak tanımlayabiliriz.
Hastalık öncesi bilişsel kapasiteyi oluşturanlar; genetik, yaş, eğitim, çevresel faktörler, kişilik özellikleri, bilişsel alışkanlıklar, hobiler, egzersiz, iş yaşamı olarak sıralanabilir.
Aşağıda yer alan değiştirilebilir faktörlere özellikle de boş zaman aktivitelerine dikkatinizi çekmek istiyorum.
- Eğitim süresi, kalitesi, çeşitliliği
- Okuma alışkanlıkları
- Mesleki kazanımlar
- Kelime haznesi
- Dil bilgisi (yeni diller öğrenmek)
- Beslenme (beyin dostu besinler)
- Sigara, alkol bırakılması
- Müzik, resim, vb. sanatsal aktiviteler
- Egzersiz (yürüyüş yapmanın dışında aerobik egzersizlerin beyin kan akımını arttırdığını söyleyebiliriz)
- Sosyal etkileşimli aktiviteler (tiyatro, sinemaya gitmek, grup aktiviteleri)
- Bulmaca çözme
Bilişsel işlev bozukluğunun fiziksel engellilikten bağımsız olarak; MS’li bireylerin yaşamları üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu ve iş bulmada, işi sürdürmede, sosyal işlevlerde, cinsel işlevlerde, günlük yaşam aktivitelerini sınırladığı ve yaşam kalitesinde azalmaya yol açtığı gösterilmiştir.
Maksimum beyin gücüne sahip bireylerin hastalıklar karşısında beyinlerinde olan problemlere rağmen bilişsel kapasitelerinin daha iyi olduğu ve yaşam aktivitelerinin daha az etkilendiği çalışmalar ile gösterilmiştir.
Aynı zamanda hastalık sürecinde devam eden etkinliklerin etkilenen fonksiyonlarda daha çabuk iyileşme sağladığı belirtilmektedir.
Doç. Dr. Meral Seferoğlu
Sağlık Bilimleri Üniversitesi