Ataklarla seyreden MS (RRMS)

Ataklarla Seyreden Multipl Skleroz (RRMS), MS’in en yaygın türüdür ve hastaların yaklaşık %85’i bu şekilde tanı alır. Bu tipte hastalık, belirgin nörolojik ataklarla (relaps) kendini gösterir ve bu ataklar arasında kısmen ya da tamamen iyileşme dönemleri bulunur. RRMS’te, ataklar sırasında yeni lezyonlar oluşabilir ya da mevcut lezyonlar büyüyebilir.

RRMS’in Özellikleri ve Tanı Süreci

1. Nörolojik Atağın Özellikleri:

  • RRMS, belirgin nörolojik ataklarla kendini gösterir ve bu ataklar genellikle 24 saatten uzun sürer.
  • Belirtiler arasında görme kaybı (optik nörit), çift görme, kas güçsüzlüğü, denge problemleri, yürüme zorluğu, vücutta uyuşma veya karıncalanma, şiddetli yorgunluk, kas spazmları ve sertlik, konuşma ve yutma zorlukları gibi semptomlar görülebilir.

2. Tanı Yöntemleri:

  • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Beyin ve omurilikte MS ile uyumlu aktif ve eski lezyonların tespiti.
  • Beyin Omurilik Sıvısı (BOS) Analizi: Oligoklonal bantların varlığı MS tanısını destekler.
  • Nörolojik Muayene ve Öykü: Geçmiş ataklar ve nörolojik belirtiler değerlendirilir

RRMS’in Seyri

RRMS, relaps (atak) ve remisyon (iyileşme) döngüleriyle karakterizedir. Hastalığın seyri her bireyde farklıdır:

  • Bazı bireylerde ataklar sık ve ağır seyredebilir.
  • Diğerlerinde ise ataklar nadir görülebilir ve daha hafif geçebilir.

Zamanla, bazı RRMS hastaları daha ilerleyici bir MS formuna (Sekonder İlerleyici MS – SPMS) geçiş yapabilir.

Yukarıdaki grafik zamanla RRMS’de meydana gelebilecek hastalık aktivitesi çeşitlerini göstermektedir; ancak her kişinin RRMS deneyimi kendine özgüdür.

Bir atağın ardından, yeni semptomlar sakatlık düzeyinde herhangi bir artışa neden olmaksızın yok olabilir ya da sakatlıkta artışa neden olarak kısmen kaybolabilir.

Tabloda mor oklarla gösterilen MR görüntüsündeki yeni lezyonlar genellikle bir atağın parçası olarak ortaya çıkar. Bununla birlikte, MS aktivitesini gösteren yeni MRG lezyonları, kişinin farkında olduğu belirtiler olmadan da ortaya çıkabilir.

Takip ve Tedavi

1. Düzenli Takip:

  • RRMS’li bireyler, atakların sıklığını ve şiddetini izlemek için düzenli aralıklarla nöroloji uzmanı tarafından kontrol edilmelidir.
  • MR Görüntüleme: Yeni lezyonların gelişimini değerlendirmek için belirli aralıklarla yapılır.
  • Kan Tahlilleri: Tedaviye yanıtı izlemek ve yan etkileri tespit etmek için rutin kan testleri yapılır.

2. Ek Tahliller ve Değerlendirmeler:

  • Vitamin ve Mineral Seviyeleri:
    • D Vitamini: MS hastalarında eksiklik yaygındır ve destekleyici tedavi gerekebilir.
    • B12 Vitamini: Sinir sistemi sağlığı için önemlidir; eksikliği nörolojik semptomları kötüleştirebilir.
    • Nöroloji uzmanı tarafından istenilen ek kontroller.
  • Enfeksiyon Testleri: Atakların tetiklenme riskini azaltmak için enfeksiyon kaynaklarının belirlenmesi.
  • İmmünolojik Değerlendirme: Hastanın bağışıklık sistemi aktivitesini izlemek için yapılabilir.

3. Tedavi Yöntemleri

  • Atak Yönetimi:
    • Kortikosteroidler (kortizon): Atakların süresini ve şiddetini azaltmak, veya atağı durdurmak için kullanılır.
    • Plazmaferez (Plazma Değişimi): Ağır ataklarda uygulanabilir.
  • Hastalığı Modifiye Edici Tedaviler (DMTs):
    • RRMS’in atak sıklığını ve şiddetini azaltmak için uzun vadeli tedavilerdir.
    • Beta-interferonlar, glatiramer asetat, oral ilaçlar (ör. fingolimod, dimetil fumarat, kladribin gibi) ve monoklonal antikorlar (natalizumab, ocrelizumab, alemtuzumab) gibi birçok seçenek mevcuttur.
  • Semptomatik Tedavi:
    • Kas spazmları, yorgunluk, ağrı ve diğer semptomların yönetimi için kişiselleştirilmiş tedaviler uygulanır.
  • Yaşam Tarzı Düzenlemeleri:
    • Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. RRMS tamamen iyileşebilir mi?
Şu anda MS’in tamamen iyileşmesini sağlayan bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, doğru tedaviyle ataklar azaltılabilir, hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir ve bazı hastalarda tamamen durdurulabilir.

2. RRMS’te her atak mutlaka belirti verir mi?
Hayır, bazı ataklar “sessiz” olabilir ve yalnızca MR ile tespit edilebilir. Ayrıca her lezyon nörolojik şikayete yol açmayabilir. Bu yüzden düzenli takip önerilir.

3. RRMS neden bazı hastalarda SPMS’e dönüşür?
Hastalığın ilerlemesi, sinir hücrelerinin ve miyelin kılıfının hasar görmesiyle ilişkilidir. Bu durum hastadan hastaya değişiklik gösterebilir. Mevcut tedavi yöntemleri, yaşam tarzı değişiklikleri ve hastalığın daha iyi kontrol ediliebilmeysiyle beraber, RRMS’ten SPMS’e dönüş geciktirilmekte ve hatta bazı hastalarda önlenebilmektedir.

Bağlantıyı kopyala