Türkiye’de Multipl Skleroz (MS) hastalığının görülme sıklığı ve yaygınlığı hakkında şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı ve güncel, Prevalence and incidence of multiple sclerosis in Turkey: A nationwide epidemiologic study adlı çalışma 2024 yılında yayımlandı. Türkiye Sağlık Bakanlığı’nın resmi verileri kullanılarak yapılan bu araştırma, yaklaşık 85 milyonluk nüfusu kapsıyor ve ülkemizde MS’li bireylerin gerçek sayısı ile hastalığın coğrafi dağılımını ilk kez bu denli geniş bir açıdan ortaya koyuyor.
Araştırmada, elektronik sağlık kayıtlarında MS tanısı alan kişiler incelendi. Yalnızca hastalığı kesinleşmiş ve tanısı üç ya da daha fazla kez resmi kayıtlara geçmiş olan hastalar analiz edildi. Bu sayede yanlış veya ön tanıların çalışmaya dahil edilmesi önlendi. Sonuçta, Türkiye’de yaklaşık 82.000 kişinin MS ile yaşadığı tespit edildi.
Türkiye’de MS’in Genel Durumu ve Coğrafi Dağılım
Çalışmada ortaya çıkan bazı önemli veriler şunlar:
- Türkiye’de MS prevalansı: 100.000 kişide 96,4 hasta
- Kadınlarda MS görülme oranı, erkeklere göre 2,1 kat daha fazla
- Ortalama tanı yaşı: 34 yıl
- Ortalama hasta yaşı: 43 yıl
- MS’in en çok görüldüğü il: Eskişehir (152,77 hasta/100.000 kişi)
- MS’in en az görüldüğü il: Şırnak (24,57 hasta/100.000 kişi)
Türkiye’nin farklı illerinde MS’in yaygınlığı arasında belirgin farklılıklar göze çarpıyor. İstanbul, toplam hasta sayısında ilk sırada olsa da nüfusa oranla Eskişehir kadar yoğun değil.
Türkiye’de MS’in en yoğun olduğu bölge, 38 ile 40 derece enlemleri arasındaki iller olarak belirlendi. Bu bulgu, dünyada yaygın kabul gören “enlem arttıkça MS yaygınlığı artar” görüşüne kısmen farklılık gösteriyor. Türkiye’nin kendine özgü coğrafi, çevresel ve genetik yapısı bu durumu açıklayabilir.
Aşağıdaki tablo, illere göre MS hasta sayısı ve prevalans oranlarını göstermektedir:
Çalışmanın Önemi, Dikkat Çeken İpuçları
Bu araştırma, MS ile yaşayan bireylerin sayısını ve hastalığın coğrafi dağılımını netleştirerek sağlık hizmetleri planlamasında ve kaynak dağılımında yol gösterici olabilir.
Çalışma ayrıca bazı önemli mesajlar da veriyor:
- MS tanısında erken teşhisin önemi büyük. Tanı yaşı ortalama 34 olsa da, bazı hastalarda gecikmeler yaşanabiliyor.
- Kadınların MS riskinin daha yüksek olması, tedavi ve destek planlarının cinsiyet farkları gözetilerek yapılmasını gerektiriyor.
- Coğrafi farklılıklar, çevresel ve genetik faktörlerin hastalık üzerindeki etkisini gösteriyor.
Referanslar:
Bu çalışmada emeği geçen tüm bilim insanlarına ve hekimlerimize gönülden teşekkürler:
Doç. Dr. Bilgin Öztürk, Uzm. Dr. Esra Taşkıran, Prof. Dr. Serkan Demir, Prof. Dr. Meryem Aslı Tuncer, Prof. Dr. Murat Kürtüncü, Prof. Dr. Rana Karabudak, Prof. Dr. Aksel Siva, Prof. Dr.Hüsnü Efendi, Doç. Dr. Naim Ata, Doç. Dr. Mustafa Mahir Ülgü, Doç. Dr. Şuayip Birinci