Türkiye MS Çalışma Grubu – Nöromiyelitis Optika (NMO) ve COVİD-19

Türkiye MS Çalışma Grubu tarafından “Nöromiyelitis Optika (NMO) ve COVİD-19” ilişkisine dair yapılan çalışmanın makalesi “Multiple Sclerosis and Related Disorders” dergisinde pre-print olarak yayınlandı.

Bu çalışmanın amacı, NMOSD ve MOGAD hastalarında COVID-19 enfeksiyonunun özelliklerini ve sonuçlarını incelemektir. Hastaların demografik ve klinik faktörleri, kullandıkları hastalık modifiye edici tedavi (DMT) ve COVID-19 enfeksiyonuna ait hastalık bilgileri kaydedildi. Hastaneye yatmaya ve COVID-19 enfeksiyonuna ciddi şekilde maruz kalmaya neden olan koşullar da analiz edildi.

Çalışma popülasyonu

Bu çalışmaya 11 Mart 2020 ile 1 Nisan 2021 tarihleri arasında COVID-19 tanısı konan NMOSD ve MOGAD hastaları dahil edildi. 14 ilde 25 merkezden 63 hasta çalışmaya katıldı.

Elli sekiz (%92.1) hastada COVID-19 PCR pozitifliği vardı. Kalan beş hasta, klinik, görüntüleme, temas koşulları ve serolojik kanıtları olan kesin COVID-19 tanısı olan hastalardı.

Klinik ve demografik özellikler

• Hastaların yaş dağılımı 18-80 arasında değişmekte olup, yaş ortalaması 39.1 idi.
• Cinsiyet dağılımına göre 46 hasta (%73.0) kadın ve 17 hasta (%27) erkekti.
• 27 (%42,9) hasta pandemi sırasında evlerinde izole kaldı.
• 6 hasta (%9.5) sağlık çalışanıydı.
• En az bir komorbiditesi (ek hastalık) olan hasta sayısı 14 (%22,2) idi. En sık eşlik eden hastalıklar hipertansiyon, hiperlipidemi ve tiroid hastalığıydı.
• Hastaların 44’ü (%68.8) hiç sigara içmemiş, 8’i (%12.7) bırakmış ve 11’i (%17.5) halen içmekteydi.

COVİD-19 semptomları

COVID-19 semptomları ile ilgili olarak:

• Beş hasta asemptomatik kaldı (%7,9)
• En sık görülen semptomlar (ayrıntılı semptom bilgisi şekil 1’de verilmiştir):
  • Yorgunluk (%58.7)
  • Öksürük (%39.7)
  • Kemik ağrısı (%34.9)
  • Tat kaybı (%31.7)
  • Koku kaybı (%30.2)

En sık görülen bulgular boğazda tıkanıklık (%22,2) ve bademcik şişmesi (%9,5) idi.

Ateşi olan 14 (%22) hasta vardı.

Sonuçlar

1. İleri yaş, komorbid durumların varlığı ve ileri EDSS, NMOSD ve MOGAD hastalarında şiddetli COVID-19 enfeksiyonu ve hastaneye yatış için ana risk faktörleridir.
2. Hastalar tarafından kullanılan ilaçların enfeksiyonun şiddeti üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur.
3. NMOSD ve MOGAD hastalarında, Türk COVID-19 ve MS kohortuna ve genel popülasyona benzer şiddette COVID-19 enfeksiyonu vardır.
4. Genç yaş ve düşük komorbidite, Türk NMOSD ve MOGAD popülasyonunda genel olarak hafif bir COVİD-19 enfeksiyonu seyrine neden olmuştur.

Çalışmaya katkı sağlayan hekimler ve bağlı oldukları merkezler

Sedat Şen¹, Aslı Tuncer², Serkan Özakbaş³, Cihat Uzunköprü⁴, Cavid Baba³, Serkan Demir⁵, Yeşim Beckmann⁴, Haluk Gümüş⁶, Gökhan Arslan¹, Ahmet Kasım Kılıç⁷, Ayşe Altıntaş⁸, Nur Yüceyar⁹, Ömer Faruk Turan¹⁰, Melih Tütüncü¹¹, Murat Terzi¹, Pınar Acar², Destan Bünül¹², Belgin Petek Balcı¹³, Levent Sinan Bir¹⁴, Mesrure Köseoğlu¹⁵, Semra Mungan¹⁶, Tuncay Gündüz¹⁷, İpek Güngör Doğan⁵, Dilcan Kotan¹⁸, Uğur Uygunoğlu¹¹, Özgül Ekmekci⁹, Meltem Demirkıran¹⁹, Özden Kamışlı²⁰, Sibel Canbaz Kabay²¹, Yusuf Tamam²², Sami Ömerhoca²³, Serhan Sevim²⁴, Sibel Güler²⁵, Murat Kürtüncü¹⁷, Hüsnü Efendi¹², Rana Karabudak² ve Aksel Siva¹¹

1. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi
2. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
3. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
4. Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi
5. Sancaktepe Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi
6. Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi
7. Kartal Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi
8. Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi
9. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi
10. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi
11. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Faküştesi
12. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
13. Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi
14. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi
15. Bakırköy Prof. Dr. Mashar Osman Eğitim ve Araştırma Hastanesi
16. Ankara Şehir Hastanesi
17. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi
18. Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi
19. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi
20. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi
21. Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi
22. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi
23. Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi
24. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi
25. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi

Kaynaklar:

• The Turkish experience of Covid-19 Infection in people with NMOSD and MOGAD: a milder course?
• Serkan Demir – Sancaktepe MS Twitter sayfası