Son güncelleme: Nisan 2025
CNM-Au8 MS’te ne için kullanılır?
CNM-Au8, MS’te nasıl etki eder?
MS klinik çalışmalarında CNM-Au8
CNM-Au8’un yaygın yan etkileri
MS’te CNM-Au8 Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
CNM-Au8 MS’te ne için kullanılır?
CNM-Au8, ataklarla seyreden MS (RRMS) için potansiyel bir hastalık seyrini değiştirici tedavi olarak araştırılan oral (ağızdan alınan) bir tedavi adayıdır.
Clene Nanomedicine tarafından geliştirilen CNM-Au8, multipl skleroz (MS) alanında iki Faz 2 klinik çalışmada araştırılmıştır ve bu çalışmalarda sıvı süspansiyon formunda günlük olarak uygulanmıştır.
Clene, CNM-Au8’u ayrıca iki başka nörodejeneratif hastalık olan amiyotrofik lateral skleroz (ALS) ve Parkinson hastalığını tedavi etmek amacıyla da test etmektedir.
CNM-Au8, MS’te nasıl etki eder?
MS’te bağışıklık sistemi yanlışlıkla bir inflamatuar saldırı başlatarak, sinir liflerini kaplayan ve sinir sinyallerinin etkin iletimi için hayati öneme sahip olan yağlı bir kılıf olan miyeline zarar verir. Kaybedilen miyelin, oligodendrosit adı verilen miyelin üreten hücreler tarafından yeniden oluşturulabilir; ancak MS’teki inflamasyon, yeniden miyelinleşme sürecini büyük ölçüde etkisiz hale getirir.
CNM-Au8, sinir hücreleri ve oligodendrositler içinde enerji rezervlerini artırmak ve hücresel metabolizmanın toksik yan ürünlerini ortadan kaldırmaya yardımcı olmak üzere tasarlanmış, altın nanokristallerin oral, sıvı süspansiyon formudur. Bu sayede nöronların korunması ve oligodendrositlerin miyelin üretiminin desteklenmesi hedeflenmektedir.
Miyelin kaybının hayvan modellerinde yapılan çalışmalarda, CNM-Au8 tedavisi sinir hücrelerinin enerji kapasitesinde anlamlı bir artış ve miyelinle kaplı sinir lifi sayısında belirgin bir yükselişle sonuçlanmıştır. Ayrıca, çeşitli yürüme ve ince motor testleriyle değerlendirilen fiziksel yetilerde anlamlı bir toparlanma da gözlemlenmiştir.
CNM-Au8, nasıl uygulanır?
CNM-Au8, koyu kırmızı/mor renkli sıvı bir süspansiyon şeklinde içilebilir bir tedavidir. Bu tedavi, MS’e yönelik bir etkinlik çalışmasında günlük 15 mg ve 30 mg dozlarında test edilmiştir. Bu çalışmanın açık etiketli uzatma bölümünde ise 30 mg dozu tercih edilmiştir.
Planlanan Faz 3 çalışmasında da bu dozun kullanılıp kullanılmayacağı ya da tedavinin onaylanması durumunda klinikte MS’li kişilere uygulanacak nihai doz olup olmayacağı ise henüz bilinmemektedir.
MS klinik çalışmalarında CNM-Au8
CNM-Au8’un sağlıklı gönüllülerde güvenli ve iyi tolere edildiği belirlendikten sonra, Clene; CNM-Au8’un MS’li kişilerde güvenlik ve etkinliğini değerlendirmek amacıyla iki Faz 2 klinik çalışmayı başlattı: REPAIR-MS (NCT03993171) ve VISIONARY-MS (NCT03536559).
REPAIR-MS çalışması
REPAIR-MS çalışması, altın nanokristallerin ataklı MS türlerine sahip bireylerdeki biyoenerjetik ve metabolik etkilerini değerlendirmek üzere tasarlanmıştır. Katılımcılar en az altı aydır Tysabri (natalizumab) tedavisi almakta olup, hastalıkları da en az üç aydır stabil seyretmekteydi.
Dört haftalık bir tarama döneminden sonra, her katılımcıya sıvı süspansiyon formunda günlük olarak 7.5 mg, 15 mg, 30 mg ya da 60 mg dozlarından biri verildi. Bu tedavi 12 hafta yani yaklaşık üç ay boyunca sürdürüldü.
Çalışmanın ana hedefi, hücrelerin ne kadar enerji ürettiğini gösteren iki metabolik belirteç olan NAD+ ve NADH oranındaki değişiklikleri ölçmekti. Bu oran, noninvaziv bir beyin görüntüleme yöntemi olan 31-fosfor manyetik rezonans spektroskopisi (31P-MRS) kullanılarak değerlendirildi.
REPAIR-MS ve Parkinson’lu kişilerle yürütülen benzer bir Faz 2 çalışma olan REPAIR-PD (NCT03815916) verileri birleştirildiğinde, 12 haftalık tedavi sonunda katılımcılarda enerji metabolizmasında %10,4’lük bir artış gözlemlendi. Bu iki çalışmada toplam 24 kişi yer aldı: 11’i ataklarla seyreden MS (RRMS) tanısı almış kişiler, 13’ü ise Parkinson’lu bireylerdi.
MS’li kişiler arasında, tedavi bilişsel işlevlerde, görsel işlevde, el becerilerinde ve yürüme hızında iyileşmeler sağladı.
Çalışma daha sonra, ilerleyici MS formlarına sahip 15 yetişkinin daha dahil edilmesiyle yeniden açıldı. Bu grupta hem birincil ilerleyici MS (PPMS) hem de aktif olmayan ikincil ilerleyici MS (SPMS) tanısı almış kişiler yer aldı. Tüm yeni katılımcılar en az 48 hafta boyunca, ya Ocrevus (okrelizumab) gibi bir anti-CD20 antikoru ya da Mayzent (siponimod) gibi bir S1P modülatörü ile stabil tedavi görmekteydi.
Önceki bölümde olduğu gibi, bu katılımcılara da günlük oral CNM-Au8 uygulandı ve 12 hafta süren tedavi süresince, ilacın beyin enerji metabolitleri üzerindeki etkileri değerlendirildi.
VISIONARY-MS çalışması
VISIONARY-MS çalışması, CNM-Au8’un remiyelinizasyon potansiyelini, en az altı aydır atak geçirmemiş veya yeni bir MR aktivitesi göstermemiş olan, hastalığı stabil seyreden ataklı MS (RRMS) tanısı almış kişilerde test etmeyi amaçlamıştır.
Tüm katılımcılarda, göz ve beyin arasındaki sinyalleri ileten optik sinirde hasar meydana gelmesi sonucu oluşan kronik optik nöropati vardı ve bu durum görme problemlerine yol açmaktaydı. Katılımcılar rastgele şekilde, günlük 15 mg veya 30 mg CNM-Au8 ya da plasebo alacak şekilde ayrıldı ve tedavi süresi 48 haftaya kadar uzatıldı. Katılımcıların %92’si aynı zamanda arka planda MS’e yönelik hastalık modifiye edici tedaviler (DMT’ler) de almaktaydı.
Çalışmanın ana amacı, 48 hafta sonunda “düşük kontrastlı harf ayırt etme keskinliği” anlamına gelen LCLA adlı görme testinde meydana gelen değişiklikleri değerlendirmekti. Bu test, optometrist veya göz doktorlarının yaptığı klasik göz testine benzese de, harflerin zeminle kontrastının düşük olması nedeniyle optik sinir hasarına bağlı görme kaybının daha iyi değerlendirilmesini sağlar.
Başlangıçta 150 katılımcının dahil edilmesi planlanmışken, Clene pandemi kaynaklı yüz yüze ziyaret zorlukları nedeniyle çalışmayı erken sonlandırdı ve bu nedenle katılımcı sayısı 73 ile sınırlı kaldı.
Bir tıp merkezindeki test hataları nedeniyle 10 kişinin verileri hariç tutulduğunda, elde edilen üst düzey veriler CNM-Au8’un plaseboya kıyasla LCLA skorlarında anlamlı iyileşmelere yol açtığını gösterdi. 48 hafta sonunda, etkilenmiş gözde LCLA skorları deneysel tedavi ile 3,13 puan daha yüksek çıktı; bu, katılımcıların fazladan bir satır harfi okuyabilmesi anlamına geliyordu.
Katılımcılar ayrıca modifiye MS Fonksiyonel Bileşik Skalası’nda (LCLA skorları, el becerisi, yürüme hızı ve bilişsel yetiler dahil birleşik ölçüm) anlamlı iyileşmeler gösterdi. Bu gelişme, yürüme hızı dışındaki tüm bireysel bileşenlerde de istatistiksel olarak anlamlıydı.
CNM-Au8, gözlerden beyne veri taşıyan sinir sinyallerinin gücünü ve hızını değerlendiren görsel uyarılmış potansiyel ölçümlerinde plaseboya üstünlük sağladı. Tedavi aynı zamanda beyin yapılarının stabil kalmasına ve miyelin kılıfının bütünlüğünün korunmasına yardımcı oldu.
VISIONMS-LTE çalışması
VISIONARY-MS çalışmasını tamamladıktan sonra, 55 kişi açık etiketli bir uzatma çalışması olan VISIONMS-LTE’ye (NCT04626921) katılmayı seçti. Bu çalışmada tüm katılımcılara 30 mg dozunda CNM-Au8 verildi ve tedavi süresi 96 haftaya, yani neredeyse iki yıla kadar uzatıldı. Ana çalışmada başlangıçta CNM-Au8 alanlar için bu, toplamda yaklaşık üç yıllık bir tedavi süresine denk geliyordu.
Veriler, CNM-Au8’u baştan itibaren sürekli kullanan grupta çalışmanın etkinlik ölçütlerinin çoğunda kalıcı kazanımlar sağlandığını gösterdi. Örneğin, bu kişiler ana çalışmanın sonundan uzatma çalışmasının sonuna kadar geçen sürede her iki gözde toplam dört harf daha fazla okuyabildi — bu da deneme öncesi değerlere kıyasla anlamlı bir artışla 8,7 harflik bir iyileşmeye karşılık geliyordu.
Bilişsel yetiler, Sembol-Rakam Modalite Testi (SDMT) ile değerlendirildiğinde, uzatma süresince 3,11 puanlık bir iyileşme gösterdi. Ana çalışma ve uzatma birlikte değerlendirildiğinde ise bu toplamda 8,03 puanlık bir artış anlamına geliyordu.
Ana çalışmada gözlemlenen hareketlilik ve el becerilerindeki gelişmeler uzatma boyunca korundu ve katılımcılarda ayrıca miyelin onarımı ve sinir fonksiyonuna dair belirteçlerde uzun vadeli artışlar da gözlemlendi.
İlk etapta plasebo alan ve uzatma çalışmasında CNM-Au8’a geçen kişilerde de bu ölçütlerin çoğunda anlamlı iyileşmeler görüldü; bu gelişmeler, CNM-Au8’u en baştan alan kişilerdeki faydalarla büyük ölçüde tutarlıydı.
CNM-Au8’un yaygın yan etkileri
CNM-Au8, MS klinik çalışmalarında iyi tolere edilmiştir. Yan etkilerin çoğu geçici olup, hafif ila orta şiddette seyretmiştir. Bugüne kadar tedaviyle ilişkili herhangi bir ciddi advers olay veya tedaviyi bırakma durumu bildirilmemiştir.
En sık bildirilen yan etkiler şunlardır:
- Baş ağrısı
- Üst solunum yolu enfeksiyonu
- İdrar yolu enfeksiyonu
MS’te CNM-Au8 Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
CNM-Au8, sinir hücrelerini koruması ve miyelin üretimini artırması beklenen, deneysel bir multipl skleroz (MS) tedavisidir. Bu sayede, hastalık semptomlarını hafifletmesi ve hatta hastalık ilerlemesini geri çevirmesi potansiyel olarak mümkün olabilir.
Ağızdan alınabilen, içilebilir formdaki bu ilaç; sinir hücreleri ile MS’te hasar gören miyelin kılıfını yeniden oluşturan oligodendrositlerin metabolizması sırasında ortaya çıkan toksik maddeleri temizlemeyi ve hücresel enerji rezervlerini artırmayı hedefler. Bu mekanizmalar sayesinde CNM-Au8’un hem sinir hücrelerini hasardan koruması hem de sinir sistemi onarımını desteklemesi beklenmektedir.
CNM-Au8’un ataklarla seyreden MS (RRMS) olan yetişkinlerde yapılan Faz 2 çalışmaları umut verici sonuçlar gösterdikten sonra, ilacın geliştiricisi Clene, bu tedaviyi MS’li kişilerde daha kapsamlı değerlendirmek üzere küresel bir Faz 3 klinik çalışması başlatma planlarını duyurdu.
Ancak bir ilacın onay alabilmesi için Faz 3 çalışmalarının tamamlanması, bu çalışmaların hem etkinlik hem de güvenlik açısından tatmin edici sonuçlar vermesi ve ardından düzenleyici kurumlar (örneğin FDA, EMA) tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu süreç birkaç yıl sürebilir.
Dolayısıyla CNM-Au8 henüz onaylanmış bir tedavi değildir ve Faz 3 çalışmasının sonuçları açıklanmadan piyasaya sunulması mümkün değildir. Bununla birlikte, şimdiye dek elde edilen veriler heyecan verici olup, tedaviye dair beklentileri artırmaktadır.
CNM-Au8 ile yapılan klinik çalışmalarda, hamile olan, emziren ya da tedavi süresince veya tedavinin bitiminden sonraki altı ay içinde hamile kalmayı planlayan kişiler çalışmalara dahil edilmemiştir.
Bu nedenle, CNM-Au8’un hamilelik sırasında kullanımı açısından güvenli olup olmadığı şu an için bilinmemektedir. Hamilelik planlayan veya hamile olduğunu düşünen kişilerin, CNM-Au8 ya da herhangi bir deneysel tedaviye başlamadan önce mutlaka doktorlarıyla görüşmeleri önemlidir.
Bazı kişiler, CNM-Au8 ile yapılan klinik çalışmalarda yaklaşık üç ay (12 hafta) içinde fayda görmeye başlamıştır. Ataklarla seyreden MS (RRMS) tanısı almış bireylerin yer aldığı REPAIR-MS adlı Faz 2 klinik çalışmada, CNM-Au8 tedavisinin başlamasından sonraki 12 hafta içerisinde enerji metabolizmasında belirgin bir artışın yanı sıra görsel ve fiziksel yetilerde anlamlı iyileşmeler gözlemlenmiştir.
Ancak her bireyin tedaviye yanıt süresi farklı olabilir. CNM-Au8 hâlâ deneysel bir tedavi olduğundan, kesin etki süresi konusunda daha fazla veri elde edilmesi için devam eden Faz 3 çalışmalarının sonuçları beklenmektedir.
CNM-Au8 ile yapılan multipl skleroz klinik çalışmalarında saç dökülmesi ve kilo alımı, şimdiye kadar bildirilen yan etkiler arasında yer almamıştır. Bu nedenle, bu tür etkiler CNM-Au8 ile ilişkilendirilmemektedir.
Ancak her bireyin vücudu tedavilere farklı tepki verebilir. Bu nedenle, CNM-Au8 kullanımı sırasında beklenmeyen herhangi bir yan etki veya rahatsızlık hissedilirse, kişilerin mutlaka sağlık profesyonelleriyle veya tedavi ekipleriyle iletişime geçmeleri önemlidir.